Budama uyarısı
ÖNEMLÄ° BÄ°R KONU
Kırıkkale Ziraat Odası BaÅŸkanı Orhan Öztürk, "Budama; geliÅŸmeyi doÄŸrudan etkileyen ve asmanın çubuk, sürgün, salkım, yaprak gibi kısımlarının kesilmesi veya koparılması iÅŸlemidir. Hastalık ve zararlılar ile don, dolu gibi farklı meteorolojik olayların etkisiyle kuruyan, zarar gören kısımların çıkarılması, asmanın geliÅŸmesini doÄŸrudan etkilemediÄŸinden budama kapsamında deÄŸerlendirilmez. Budama, asmanın geliÅŸmesine göre bırakılacak çubuklardaki göz sayılarıyla beraber oluÅŸan sürgünlerin sayı ve yerlerini ilgilendirirken, terbiye sistemleri asmaya verilen ÅŸekil, gövde, kol ve çubukların yönlendirilmesiyle ilgilidir. Terbiye ÅŸekli budama ile oluÅŸturulur ve oluÅŸturulan bu ÅŸekil zamanla korunabilir veya deÄŸiÅŸtirilebilin” dedi.
BUDAMA TEKNİĞİ
Öztürk, "Asma sert budanması (fazla sayı ve miktarda çubuk kesme) gereken kültür bitkilerinden birisidir. Bazı meyve türlerinde hiç budama yapılmadan veya çok hafif yapılarak kök, gövde, yaprak ve ürün arasında denge kurulabilirse de bazılarında dengenin saÄŸlanıp korunabilmesi için her yıl düzenli olarak budanması gerekmektedir. Kış budaması esnasında asmanın yıllık geliÅŸme gücünün, diÄŸer bir ifadeyle yıl içinde oluÅŸturduÄŸu çubuk miktarının yaklaşık %85-95‘inin kesilmesi gerekmektedir” DEDÄ°.
DENGELÄ° YAPILMALI
Öztürk, "Asmaya uygun ÅŸekil verilip korunması, Asma üzerindeki ürün çubuklarının dengeli bir ÅŸekilde dağıtılması, Asmanın uzun yıllar kapasitesiyle orantılı ürün oluÅŸturmasının saÄŸlanması, Toprak iÅŸleme, sulama, ilaçlama, hasat vb. kültürel iÅŸlemlerin kolaylaÅŸtırılması, Salkım seyreltme iÅŸçiliÄŸi maliyetinin azaltılması gibi amaçlarla yapılmalıdır. Budamalar Kış Budamaları, Yaz Budamaları olmak üzere iki bölümde incelenebilir. Budama zamanı, yaprak dökümünden sonra asmaların toprak üstü organlarından köklerine karbonhidrat taşınmadığından yaprakların dökülmesi ile uyanma arasındaki dönemde çubuklardaki toplam karbonhidrat (ÅŸeker-niÅŸasta) seviyesi deÄŸiÅŸmemektedir. Kış ortasına kadar niÅŸasta ÅŸekere dönüÅŸürken daha sonra ÅŸeker tekrar niÅŸastaya dönmekte olup ÅŸekerin de asmalarda soÄŸuÄŸa dayanımı arttırdığı deÄŸiÅŸik kaynaklarda ifade edilmektedir. Ä°lkbaharın sürme dönemi baÅŸlangıcında çubuklardaki niÅŸasta ve ÅŸeker oranları sonbahardaki seviyesine ulaÅŸmaktadır” açıklamasında bulundu.
ÖZEL KOÅžULLARA BAÄžLI
Öztürk, "Bundan dolayı budama, prensipte yaprak dökümünden gözlerin uyanıp sürmesine kadar olan zaman diliminde yapılmalıdır. GerektiÄŸinde hava ve toprak ÅŸartları ile üreticilerin iÅŸ yoÄŸunluÄŸu gibi özel koÅŸullara baÄŸlı olarak budama zamanı belirlenmelidir. Asmalar erken budandığı zaman erken, geç budandığında ise geç uyandığından ilkbahar donlarının zarar verdiÄŸi yörelerde budama zamanının önemi büyük olup böyle yörelerde budamanın geç yapılması asmaları ilkbahar donlarından koruyabilmektedir. Havaların serin gittiÄŸi ve uç gözlerde oluÅŸan sürgün boylarının 3-5 cm’i bulduÄŸunda yapılacak budama dip gözlerin uyanmasını 7-10 gün geciktirebilmektedir. Kışı ılıman geçen bazı yörelerde aralama budaması iÅŸgücünün dengeli yayılabilmesi amacıyla yapılabilmektedir” dedi.