Kanun teklifi tepkisi
Kırıkkale EÄŸitim Sen Åžube BaÅŸkanı AyÅŸe Avcı açıklamada bulundu. Avcı, "25 Ekim 2018 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 228 sayılı CumhurbaÅŸkanlığı Kararı ile Güvenlik SoruÅŸturması ve ArÅŸiv AraÅŸtırması yönetmeliÄŸinde yapılan deÄŸiÅŸiklikler sonrasında keyfilik ve hukuksuzluk çığ gibi artmıştır” dedi.
AÇIKLAMA YAPTILAR
Anayasa Mahkemesi’nin, 29 Kasım 2019 tarihinde açıklanan kararıyla anayasaya aykırı olduÄŸu bir kez daha ilan edilen güvenlik soruÅŸturması ve arÅŸiv araÅŸtırması birkaç kez torba yasalara sıkıştırılarak, gözlerden uzak tutulmaya çalışılarak korsanvari yöntemlerle yasal düzenleme haline getirilmeye çalışılmıştır. YandaÅŸ Konfederasyonlar hariç Konfederasyonumuz ve diÄŸer tüm emek örgütlerinin, demokrasi güçlerinin yoÄŸun tepkisi üzerine bu içerikteki teklifler geri çekilmiÅŸtir. Ancak AKP, tek parti devleti ve fiili OHAL uygulamalarını terk etmek istemediÄŸinden güvenlik soruÅŸturmaları ve arÅŸiv araÅŸtırmalarına iliÅŸkin yasa teklifini AYM kararı gerekçesini gözetmeden bir kez daha Meclis’e göndermiÅŸ olup teklifin görüÅŸmelerine baÅŸlanmış bulunulmaktadır. Anayasa Mahkemesi yönetmelik deÄŸiÅŸikliklerini Anayasanın 13, 20 ve 128.maddelerine aykırı olması nedeni ile iptal etmesine raÄŸmen tasarı ile deÄŸiÅŸikliklerin özünün korunarak yasa maddesi haline getirilmek istenmektedir.
MAÄžDURÄ°YET OLUÅžUR
Tasarı ile genel olarak, hakkında güvenlik soruÅŸturması ve arÅŸiv araÅŸtırması yapılacaklar, ArÅŸiv araÅŸtırmasının nasıl yapılacağı, güvenlik soruÅŸturması kapsamında bakılacak hususlar ile güvenlik soruÅŸturması ve arÅŸiv araÅŸtırması sonucunda ulaşılan verileri deÄŸerlendirecek “DeÄŸerlendirme Komisyonunun” oluÅŸum ÅŸekli düzenlemiÅŸtir. Yasa tasarısında Anayasa’ya aykırılığı saptanarak iptal edilen 228 sayılı CumhurbaÅŸkanlığı Kararı ile hayata geçirilen Güvenlik SoruÅŸturması ve ArÅŸiv AraÅŸtırması YönetmeliÄŸinin uygulanması sonrasında oluÅŸan hak kayıplarının dahi telafi edilmemesi iktidarın niyetini ele vermektedir. Kanun teklifinin bu hali ile yasalaÅŸması durumunda benzer maÄŸduriyetlerin devamının önü açılmaktadır.
ÖZEL HAYATI ETKÄ°LER
Ä°çiÅŸleri Komisyonunda görüÅŸmeleri tamamlanan teklife “Milli güvenlik açısından stratejik önem” vurgusu ile ÅŸimdiye kadar sayısız örnekte karşılaÅŸtığımız üzere oldukça sübjektif, iktidarın politikalarına uygun olarak yorumlanmaya açık, hukuk dışı kararları mümkün kılan bir nitelik kazandırılmıştır. Güvenlik soruÅŸturması gibi uygulamalar gizlilik gerektiren ya da hassas sayılan sınırlı ölçüde görevlerde kullanılabilecek istisnai bir durum iken, kanun teklifi ile OHAL döneminde olduÄŸu gibi muÄŸlak ifadelerle kapsam içine sokulacak kamu alımlarında genel bir uygulama haline getirilmektedir. Düzenleme bu hali ile kiÅŸilerin çalışma hakkına, kamu görevine girme hakkına, kendi kiÅŸiliÄŸini, sosyal varlığını, onurunu koruma hakkına ciddi engelleme getirmekte, özel hayatını etkilemektedir.
KABUL EDÄ°LEMEZ
AYM’nin yönetmeliÄŸin iptal kararında vurgulanan “kiÅŸilerin geçmiÅŸ ceza mahkûmiyetlerine iliÅŸkin kayıtlar bakımından hangi suçların kamu görevine girmeye engel olduÄŸu, suçlar arasında herhangi bir ayrım ve derecelendirme yapılmadığı” yönündeki Anayasaya aykırılık gerekçeleri düzenlemede gözetilmemiÅŸtir. Bırakalım kiÅŸilerin ceza mahkûmiyetlerini, süren kovuÅŸturmaların, soruÅŸturmaların ve hatta kapanmış soruÅŸturmaların bile araÅŸtırılması ve atama iÅŸlemine esas olacak deÄŸerlendirme nedenleri arasında düzenlenmiÅŸtir. Ceza yargılamasının temel prensiplerinden biri olan suçsuzluk karinesi teklif metni ile açıkça ihlal edilmektedir. OHAL döneminde iktidarın amaç ve hedefleri için adeta bir manivela görevi gören, hukuk dışı iÅŸlemlere “kılıf” olarak kullanılan “iltisak veya irtibatlı olmak” kavramları ile yasa teklifinde bir kez daha karşılaÅŸmaktayız. Bu husus ancak bir ceza yargılaması ve süreci sonucunda suç ve cezaların kanuniliÄŸi ve ÅŸahsiliÄŸi ilkesi uyarınca tespit edilebilecek iken; yargı konusunun idare hukukunda egemen bir kavram gibi kullanılmaya baÅŸlanması ve yasa metinlerinde yer alması kabul edilemez.
DARBE DÖNEMÄ° UYGULAMASI
Sonuç olarak; AKP iktidarının OHAL’i kalıcı hale getirerek olaÄŸanlaÅŸtırdığının sayısız örneklerinden biri de güvenlik soruÅŸturması ve arÅŸiv araÅŸtırmasına iliÅŸkin Mecliste görüÅŸmeleri devam eden bu yasa teklifidir. Güvenlik soruÅŸturması ve arÅŸiv araÅŸtırması ÅŸimdiye kadar uygulanan hali ve teklifte sunulan biçimiyle sadece adayı deÄŸil, birinci hatta ikinci derece yakınlarını da kapsar hale getirilerek toplumun geniÅŸ kesiminin hem kendilerinin hem de çocuklarının bugününü ve geleceÄŸini derinden etkileyen, liyakatı deÄŸil AKP’ye sadakati esas alan, parti- iktidar ayrımını ortadan kaldırıp devleti tümüyle AKP’lileÅŸtirecek kadrolaÅŸmayı hedefleyen, daha çok darbe dönemi uygulamalarındandır.
DÜZENLEME YAPILMALI
Güvenlik soruÅŸturması ve arÅŸiv araÅŸtırması iliÅŸkin olarak fiÅŸlemeleri de olaÄŸan hale getirdiÄŸinden muhalif olsun ya da olmasın tüm vatandaÅŸlarımızın KiÅŸisel Verilerin Korunması baÅŸta olmak üzere temel hak ve özgürlüklerini tehdit etmektedir. Nitekim mahkemelerin beraat kararı verdiÄŸi, savcıların takipsizlikle sonuçlandırdığı dosyaların dahi güvenlik soruÅŸturmalarına konu edindiÄŸi, nasıl ve hangi kriterlerle hazırlandığı bilinmeyen, itiraz edilemeyen istihbarat raporlarının esas alındığı uygulama nedeniyle ihraçlar baÅŸta olmak üzere sonuçları ağır olan maÄŸduriyetlerin yaÅŸanmasına neden olunmuÅŸtur. Dolaysıyla iktidar, yargı kararlarını iÅŸine geldiÄŸi gibi uygulamaktan ya da uygulamamaktan vazgeçmeli, Anayasa Mahkemesi’nin iptal gerekçelerinin gereÄŸini yapmalı, teklifi geri çekmelidir. Åžu ana kadar uygulanan güvenlik soruÅŸturması ve arÅŸiv araÅŸtırmasından kaynaklı yaÅŸanan maÄŸduriyetler ve hak kayıplarını giderecek düzenleme yapılmalıdır.”